Lisa Kruger: “Door die paralympische medaille ben ik een opener mens geworden”

Lisa Kruger was net een paar dagen zestien, toen ze de 100 meter schoolslag won op de Paralympische Spelen in Rio. De gouden medaille leverde de Harderwijkse veel op: publiciteit, een lintje en er werd zelfs een zwembad naar haar vernoemd. Maar het mooiste, zo zegt ze zelf, is dat ze hierdoor een opener mens is geworden. Aan de hand van een foto (hierboven) blikken we terug.

Wat zie je op de foto?
“Dat is op de Paralympische Spelen in Rio. Het moment dat ik op het scorebord zie dat ik als eerste heb aangetikt en goud heb gewonnen.”

Was je verrast met je gouden medaille?
“Dat ligt eraan hoe je het bekijkt. Als je mij dat een jaar eerder had gezegd, dan had ik het niet geloofd want er was nog zo’n groot gat. Ik hoopte in eerste instantie in Rio op een medaille. Maar voor de Spelen hadden we een trainingskamp in Eindhoven en zwom ik tijdens een oefenwedstrijdje een wereldrecord. Dat was een verbetering van mijn pr met drie of vier seconden! Daar realiseerde ik me dat goud in Rio ook haalbaar was. Dus toen ik op de Spelen in de series ook een wereldrecord zwom, was dat voor de buitenwereld wel een verrassing, maar voor mij niet.”

Maar dan moet je nog wel even het goud binnenhalen …
“Ik had nog een Nederlandse concurrent, Chantalle Zijderveld, en ik dacht dat zij in de finale gewoon harder zou gaan. Zij had dezelfde voorbereiding als ik en had daar ook superhard gezwommen. Maar in de finale merkte ik dat ik voor haar lag. Ik tikte ook voor Chantalle aan, dus ik wist: waarschijnlijk is dit goud. Alleen kon ik niet goed zien wat ze in de buitenste banen hadden gedaan. Toen ik die 1 achter mijn naam op het bord zag staan, wist ik het zeker. Onbeschrijflijk was dat. Het stadion zat vol. Iedereen was aan het juichen. Dat was ik helemaal niet gewend.”

Kun je nog eens uitleggen wat jouw beperking precies is?
“Toen ik zes was, ging ik buitenspelen met een buurjongen. Ik viel van een muurtje af, waarbij ik mijn linkerpols brak, met een hele lelijke open botbreuk. Dat werd rechtgezet in het ziekenhuis en het leek allemaal netjes te helen. Maar een paar jaar later, toen ik in de groeispurt kwam, leek mijn pols raar te groeien. Ik kon hem ook steeds minder goed bewegen. Het bleek dat de groeischijf beschadigd was, waardoor er scheefgroei ontstond. Ik ben daar nog wel aan geopereerd, maar dat leverde niets op. Mijn linkerpols zit nu praktisch vast. Ik heb minder kracht in mijn hand en pols en er is een lengteverschil in mijn armen van zo’n zeven centimeter. Mijn beperking wordt Madelungse deformiteit genoemd. ”

Hoe ben je bij het zwemmen terechtgekomen?
“Ik deed eerst moderne vijfkamp. Maar toen mijn pols beperkter werd, was mijn moeder bang dat ik van het paard zou vallen op mijn kwetsbare arm. Bovendien had ik ook moeite met het schieten. Toen hebben we besloten dat ik verder zou gaan met mijn beste onderdeel. Dat was zwemmen. Ik was toen een jaar of elf.”

Daarna is het hard gegaan. Vijf jaar later was je paralympisch kampioen.
“In 2012 deed ik een keuring bij de KNZB. Ik kon niet met twee handen aantikken; dat moet bij de vlinderslag en de schoolslag. Ik wilde daarvoor dispensatie, maar toen bleek dat ik gehandicapt genoeg was om paralympisch te zwemmen. We hadden eerst als doel om de Spelen van 2020 te halen, maar ik denk dat niemand verwacht had dat ik 2016 al zou halen.”

En dan ook nog goud veroveren. Wat heeft die medaille je allemaal opgeleverd?
“Het mooiste was eigenlijk dat ik daarna heel veel interviews kreeg. Dat was ik niet gewend om te doen. Ik werd veel gevraagd en daardoor verplicht om mezelf meer open te stellen. Dat heeft me heel snel een stuk opener gemaakt. Daarvoor vertelde ik niets aan mijn ouders en familie. Dan vroeg mijn moeder hoe het op school was geweest, en dan zei ik: ‘goed’. En ging ik weer verder. Ik vond het niet zo fijn om over mijn gevoelens te praten.”

Daar merk je nu niet veel meer van…
“Ik krijg nu vaak complimenten dat ik zo’n spontane meid ben. Die kreeg ik vroeger niet. Het heeft ook invloed op de band met mijn coach. Ik zeg makkelijk wat ik voel en wat er precies in mijn hoofd omgaat. Dat beïnvloedt ook mijn sportprestaties positief denk ik. En in het dagelijks leven: dat ik mijn vriend eerder vertel wat me dwarszit. En dat ik niet bang ben om mijn mening te geven.”

Bijzonder dat je dit als eerste noemt. En niet bijvoorbeeld dat je een lintje hebt gekregen.
“Dat ik een lintje kreeg op zo’n jonge leeftijd, is ontzettend gaaf. Maar dat is niet waar ik het meeste aan heb gehad. Die heeft nu een mooie plek bij mijn ouders thuis, samen met wat andere spulletjes die ik in Rio heb verzameld. Dat is ontzettend leuk om naar te kijken, maar in het dagelijks leven heb je er niet zoveel aan. Aan die spontaniteit heb je altijd wat.”

En in Harderwijk, waar je toen woonde, hebben ze een zwembad naar je vernoemd…
“Het wedstrijdbad op sportcomplex De Sypel heet nu het Lisa Krugerbad. Dat was voor mij ook een verrassing. Ik was daar naartoe geroepen onder het mom van een huldiging. Dat vond ik wel logisch, dat je als Harderwijkse zwemmer een huldiging krijgt in het zwembad van Harderwijk. Toen maakten ze bekend dat ze het wedstrijdbad naar mij wilden vernoemen. Dat is een eer die niet veel zwemmers in Nederland hebben gekregen.”

Je zei dat je voor die gouden medaille nooit zo spraakzaam was. Kwam dat door je beperking?
“Nee. Ik was gewoon heel erg introvert. Dat heeft niets met mijn beperking te maken. Toen ik net gevallen was, had ik allemaal littekens op mijn pols. Dat vond ik best wel cool. Mijn vader zei dat ik dat later wel vervelend zou gaan vinden, maar dat heb ik nooit gehad. Als vroeger iemand vroeg wat ik aan mijn hand had, vertelde ik graag wat er gebeurd was, omdat ik het eigenlijk supercool vond dat er iets aan mijn arm niet klopte.”

Na Rio ben je ook Europees en wereldkampioen geworden. Maar heel soepel ging het binnen het paralympisch zwemmen allemaal niet. En toen werden ook de Spelen nog een jaar uitgesteld.
“Hou op wat een drama. We zijn wel gewend dat dingen niet lopen zoals verwacht. In 2017 werd het WK in Mexico uitgesteld omdat er een aardbeving was. Heel veel landen, waaronder Nederland, besloten toen niet meer te gaan omdat het hele schema overhoop lag en er geen geld meer was. In 2019 was het WK in Maleisië. Maar dat land wilde geen Israëlische sporters toelaten. Toen heeft het Internationaal Paralympsich Comité het evenement van Maleisië afgenomen en verplaatst naar Londen. Dus dat de Spelen werden uitgesteld is vervelend, maar we zijn het gewend. We konden ermee omgaan.”

Maar het schopt toch een boel in de war.
“Absoluut. Het is niet waar je van uitgaat. Maar het is ook een jaar extra om nog harder te trainen. Ik ben jong, Ik ga alleen maar harder. Ik zag het als een kans om nog harder te gaan op de Spelen. Ik heb het geluk dat ik zeker wil doorgaan tot 2024. Maar er zijn ook teamgenoten die wilden na de Spelen in Tokio stoppen en bijvoorbeeld een studie gaan volgen. Die hebben dat een jaar moeten uitstellen.”

Hoe ging jij om met de lockdown?
“Voor het eerst sinds zat ik lange tijd zonder zwemwater. Daarvoor wel eens een paar weken tijdens vakanties, maar nu twee maanden. Ik moest hardlopen, roeien en fietsen om te trainen. Ik kwam tot de conclusie dat ik veel liever zwem dan dat ik andere sporten doe. Op een gegeven moment heb ik op Marktplaats gereageerd op een advertentie van iemand die zwembaden verkocht met een jetstream. Daar mocht ik gebruik van maken. Zo heb ik alsnog een beetje het watergevoel kunnen houden.”

En je bent verhuisd naar Groningen…
“Mijn appartement is te klein voor een hometrainer en een roeiapparaat. Mijn oma en opa hebben een vakantiehuisje in Groningen. Daar was ruimte zat, dus vandaar dat ik voor twee maanden naar Groningen ben verhuisd.”

Stel: je wint weer een medaille in Tokio. Krijgt die door al dit gedoe dan extra glans?
“Het is een heel vreemde cyclus geweest de afgelopen vier jaar. Het was veel improviseren en bijzonder om mee te maken, maar ideaal is anders. Als ik een medaille win, denk ik wel dat dit het een stuk mooier zou maken. Het is dan een medaille die een jaar op zich heeft laten wachten. Het wordt in ieder geval een medaille met een verhaal.”