De rollercoasterwinter van Femke Kok: “Opeens wilde iemand met mij op de foto”

Het ongelooflijke seizoen van Femke Kok zit erop. Deze week schaatste de Friese tiener haar laatste wedstrijd in de winter van haar doorbraak. Een jaar waarin ze een shipload aan nieuwe ervaringen opdeed. “Het past niet bij mij om vanaf de daken te schreeuwen over wat ik doe.”

Woensdag trok Femke nog één keer haar schaatsen aan voor de Zilveren Bal, een schaatsshow in Leeuwarden waar ze de 100 meter aflegde. “Nu is het even tijd voor rust, om fit aan de voorbereiding van het nieuwe seizoen te beginnen. Even doen wat ik wil. Shoppen met vriendinnen, een dagje weg of misschien nog met vakantie. Tijdens het seizoen is dat natuurlijk allemaal wat moeilijker.”

Voor het eerst naar een WK afstanden. Voor het eerst schaatsen op een hooglandbaan. Voor het eerst een wedstrijd buiten Europa. En voor het eerst een seizoen meedraaien met de senioren. “Ik heb best veel meegemaakt”, beseft Femke. “Mooie ervaringen waar ik veel van heb geleerd en waarvan ik vooraf niet wist dat ik ze mee zou maken. En dat terwijl ik in het begin van de winter zes weken heb stilgestaan. Ik voelde me slap, miste power en bleek bloedarmoede te hebben. Gelukkig was daar prima wat aan te doen, maar het kostte wel veel tijd. Ik was net op tijd fit voor de NK afstanden. Anders had mijn seizoen er heel anders uitgezien.”

De wereld op de kop
Dat NK, eind december, zette de wereld van Femke op de kop. Ze werd derde op de 500 meter en belandde daardoor in een ander universum. “Ook door die paar weken pauze had ik geen idee waar ik stond. Ik kon nog niet volledig op mijn lichaam vertrouwen. Daarnaast zijn er zoveel goede sprinters in Nederland. Dus ik deed gewoon mee om ervaring op te doen. Was er totaal niet mee bezig met welke plaats ik me waarvoor zou plaatsen. Dus dat zei ik ook op tv, tegen de NOS. Ik had alleen de kalender van de junioren in mijn hoofd.”

Maar die kalender kon snel de prullenbak in. Alleen de WK-allround voor junioren – waar Femke haar titel prolongeerde – bleef erop staan. Verder mocht ze zich richten op het grote werk. Opeens stond Femke op de startlijst van de EK en WK afstanden. “Dat zorgde natuurlijk wel voor meer aandacht. Er kwamen best veel aanvragen binnen. Hoe ik daarmee omga? Ach, ik ben vrij nuchter. Ik doe het maar gewoon. Ben onbevangen, laat het maar op mij afkomen. Opeens werd ik in de buurt herkend. Mag ik met je op de foto? Toen ik die vraag de eerste keer hoorde, draaide ik me om. Of het niet voor een ander bedoeld was. Maar het bleek voor mij te zien. Heel bijzonder en speciaal.”

Trots en bescheiden
Dat gold ook voor haar trip naar Noord-Amerika. Via een wereldbeker op de legendarische schaatsbaan in Calgary ging Femke door naar Salt Lake voor de WK afstanden. “Ik had nog nooit een wedstrijd buiten Europa geschaatst. Ook dat was nieuw. Door de hoogte was ik daar de eerste dagen sneller buiten adem en verzuurde ik sneller. En natuurlijk was de snelheid anders. Ik moest mijn techniek aanpassen in de bochten. Iets eerder met mijn been van het ijs af. Dat was even wennen, maar een goede ervaring. Als ik daar later misschien weer een keer mag schaatsen, zal het beter gaan omdat ik het al een keer heb meegemaakt."

"Het reizen was ook een ervaring op zich. Onze vlucht was gecanceld zodat we een dag moesten wachten in Calgary. Ik weet nu hoe ik op zo’n situatie reageer. Ik word niet zo snel gek. Ja natuurlijk, ook ik baalde. Maar ook dan ben ik vrij nuchter. Je kunt er weinig aan veranderen. Waarom zou je je dan druk maken? Ik denk dat die nuchterheid in me zit. Zo ben ik, zo zijn mijn ouders. Ik weet niet anders. Zo gaan we ook om met dingen die goed gaan. Ik ben echt wel trots op wat ik heb meegemaakt. Maar het past niet bij mij om vanaf de daken te schreeuwen over wat ik doe.”

Femke is dit jaar stukken harder gaan rijden. Haar persoonlijke record op de 500 meter – nu 37,45 – verbeterde ze met meer dan een seconde. “Mijn opening is bijvoorbeeld veel beter geworden. Daar pak ik al veel winst. Hoeveel dat scheelt? Nou, ik denk wel drie tiende. Dat komt doordat ik fysiek sterker ben. We hebben er ook veel op geoefend. Maar ook mentaal ben ik vooruit gegaan. Ik concentreer me op wat ik moet doen. Op mijn starthouding en de manier waarop ik wegga. Ik focus mij veel meer op mijn taken en minder op mijn resultaat. Dat helpt mij echt. Vroeger dacht ik daar veel meer over na.”

Een andere Femke
Vroeger is in dit geval zo’n vier jaar geleden. Toen stond er soms een hele andere Femke aan de start van de wedstrijd. “Op trainingen ging het altijd goed. Daar liet ik zien wat ik kon. Maar wanneer er een wedstrijd aankwam, was ik teveel bezig met het resultaat. Daar werd ik behoorlijk zenuwachtig van. Ik heb altijd veel plezier gehad in het schaatsen. Maar door de zenuwen was dat aan de start soms echt niet leuk. Ik was best goed, maar ik won bijna nooit."

"Ik was te veel bezig met een resultaat, daardoor kwam het er niet uit. Daarmee ben ik aan de slag gegaan. Ik heb geleerd om mijn wedstrijd op een andere manier te benaderen. Hoe? Door vooral te denken aan mijn taken: mijn techniek, de slagen die ik wilde maken. En niet wat het aan het eind van de wedstrijd op zou leveren. Die manier van denken heb ik mij steeds meer eigen gemaakt. En ik merkte dat ik er relaxter van werd. Het hielp. Doordat ik niet meer aan die resultaten dacht, werden mijn resultaten juist beter.”

Die spanning voor de wedstrijd zal nooit helemaal verdwijnen. “Dat merkte ik ook zeker tijdens het WK. Het duurde lang voordat ik mocht starten en ik stond te trillen op mijn benen voorafgaand aan mijn eerste WK senioren. Alles was nieuw, maar ook hier probeer ik vooral te denken aan wat ik moest doen. Het resultaat komt daarna wel.”     

Haar belangrijkste les in dit bijzondere jaar?  “Dat je alles maar op je af moet laten komen, denk ik. Ik zie het wel, ga er open in. Dat heeft dit seizoen best goed gewerkt, dus ik denk dat ik dat maar blijf doen.”