Olivier van de Voort ''In het water heb ik geen prothese nodig. Daar voel ik me vrij''

“Ben ik nou zo traag?” vroeg een olympische zwemmer zich hardop af toen Olivier van de Voort (27) hem moeiteloos bijhield in het zwembad. De rugslagspecialist wil op de WK parazwemmen in Singapore voor het eerst op de 100 meter onder de 58 seconden duiken. “Ik wil olympisch en paralympisch zwemmen verbinden.”

Paralympisch kampioen op de 100 meter rugslag, én vaste sparringpartner van olympiërs als Kira Toussaint, Thom de Boer en Silke Holkenborg. Olivier traint dagelijks mee met een groep van de snelste zwemmers van Nederland, bij zijn club De Dolfijn. “We kunnen echt van elkaar leren, dat vind ik heel tof,” vertelt hij in de kantine van het Sloterparkbad in Amsterdam. Na de ochtendtraining wacht hem vanavond nog een sessie van twee uur, de laatste loodjes richting het WK parazwemmen van 21 tot en met 27 september in Singapore.

Linkeronderbeen

Naast zijn paralympische carrière liet Olivier zich ook gelden in het reguliere zwemmen. Hij werd tweede op het NK, miste op een haar de EK-kwalificatie en kroonde zich anderhalf jaar voor de Spelen tot beste studentenzwemmer. Zijn olympische collega’s trekken weleens verbaasd hun wenkbrauwen op als hij voorbijkomt in het water. Waar zij snelheid halen uit twee armen en twee benen, doet Olivier dat met één ledemaat minder: hij mist een deel van zijn linkeronderbeen.

Prothese

“Ik merk dat ze er respect voor hebben. Ik benader hun tijden, terwijl ik minder kracht kan zetten met mijn benen. Iets wat vooral na de afzet veel snelheid kan opleveren. En het is natuurlijk niet hard te maken, maar ik denk dat als ik twee benen had, ik een echte concurrent van hen zou zijn.”

Het is leuk om erover na te denken, maar het bepaalt niet zijn motivatie, zegt hij. Hij vindt het vooral mooi dat het paralympisch en olympisch zwemmen door hem in verbinding staan. En: “Ik vind zwemmen gewoon echt heel leuk. In het water heb ik geen prothese nodig; ik gebruik puur mijn lichaam. Ik voel me vrij. Daarom doe ik het al zo lang.”

Natuurlijk heeft hij ook persoonlijke doelen. Onder de 58 seconden zwemmen moet dit jaar lukken. “Ik heb mijn training aangepast, ben ook gaan crossfitten, en ik hoop dat dit zich op de WK uitbetaalt.”

Ernstig ongeluk

Olivier zat als kind al op wedstrijdzwemmen in Vietnam en Indonesië, waar zijn ouders als expats werkten. Naast zwemmen deed hij aan nog vier andere sporten. “Sport was altijd een manier om vrienden te maken en me ergens thuis te voelen.” Terug in Nederland won hij op zijn negende de Friese kampioenschappen. Ook na zijn ongeluk, twee jaar later, pakte hij het zwemmen als eerste weer op. “Een echte revalidatiesport, hè,” grapt hij.

Zijn onderbeen verloor hij door een ernstig ongeluk met een paard. Het dier rukte hem kilometers lang over de grond mee toen zijn been achter het halstertouw bleef hangen. In een filmpje van een lokale omroep zie je de destijds elfjarige Olivier, met een sondeslang in zijn neus, vanuit zijn ziekenhuisbed vertellen over het paard dat hem bijna de dood in had gesleurd. “Ik vind het nog steeds een lief paard,” zegt hij. “En sporten kan nog steeds hoor, met prothese.”

Optimistisch

Olivier glimlacht: “Ja, ik ben altijd optimistisch geweest. Dat komt ook door mijn ouders. Die gingen uit van de mogelijkheden; ze lieten me in het ziekenhuis al foto’s zien van sporters met een prothese. En ik was gewoon heel blij dat ik nog leefde, dat de pijn voorbij was.”

Kampioen

Zijn verhaal, van ongeluk naar medailles, beschrijft hij in de kinderboeken Kampioen en Kampioen 2.0. Daarnaast gebruikt hij het in lezingen. Na zijn master in food science ontwikkelde hij een lespakket over sport, voeding en mindset voor scholieren en bedrijven. Zijn eigen ervaring helpt hem ook hier om de boodschap over te brengen, vertelt hij. “Wat dan wel onderbelicht blijft, is hoe lang het revalidatietraject écht was. Het herstel verliep traag, het lopen op een prothese ging moeizaam en voordat ik mijn been kon aantrekken, moest ik het eerst inzwachtelen. Mensen zeggen weleens dat ik daardoor veerkrachtiger ben geworden, maar die veerkracht zat er al. Het ongeluk vroeg er gewoon intensiever om. Mijn belangrijkste les? Als je iets écht wilt, is veel mogelijk, maar je moet er wel de tijd voor nemen.”

Ook zijn grote doel, paralympisch goud, kwam niet vanzelf. In Rio de Janeiro 2016 won hij zilver. “Ik was gebrand op goud, maar ik zat in een klasse waarin andere zwemmers een minder zware beperking hebben en twee benen kunnen gebruiken. Het was een harde les: ik moest leren omgaan met die realiteit. Ik besefte dat het niet alleen om het resultaat gaat, maar ook om de weg ernaartoe. Na Rio kon ik met meer plezier toewerken naar Parijs, samen met de mensen die belangrijk voor me zijn: mijn vriendin, vrienden, familie. Het was waardevol om dit traject met hen te delen.” En toen won hij goud. “Fucking vet.”

Meer dan medailles

Olivier denkt steeds meer na over hoe hij zijn verhaal kan delen en zo meer kan betekenen dan alleen medailles. “Met een speech kun je een vonkje aansteken, maar ik wil meer. Ik wil een vlam. Ik wil dat topsporters, olympisch én paralympisch, anderen inspireren. Misschien wel een hele generatie.”

Soms merkt hij al de impact van zijn verhaal in de praktijk. “Op scholen spreek ik leerlingen met een beperking. Bijvoorbeeld een jongen die zijn been dreigde te verliezen, zei dat hij door mijn verhaal minder angst voelde. Dat vind ik bijzonder. Het laat zien dat mijn verhaal verder gaat dan sportprestaties. Hopelijk is het zo’n vonkje dat zich zal verspreiden.”