Kunstrijdster Niki Wories: "Schaatsen is voor mij therapeutisch”

Wat er nou écht toe doet, wordt soms pas duidelijk op de donkerste momenten. Dat gaat in ieder geval op voor kunstschaatsster Niki Wories. Het verlies van haar moeder deed haar inzien dat ze het roer moest omgooien. Hoe dat uitpakt? Ze zal het wel zien. Eén ding is duidelijk: “Ik heb eindelijk mijn plek gevonden in het leven.”

Ze was de finesse kwijt, net als de coördinatie bij de sprongen. Ook de rotaties die ze bijna haar hele leven zonder problemen had gedaan, voelden onzeker. Na tweeënhalf jaar niet meer te hebben getraind, voelde de meervoudig Nederlands kampioen kunstrijden Niki zich als een beginnend stagiair.

Te veel pijn

Dat ze haar carrière in 2022 had opgegeven, was ingegeven door tegenvallende resultaten, blessures en een aanbod voor een uitdagende baan als disciplinemanager bij de schaatsbond KNSB. Ze koos toen voor een nieuw leven: een vast salaris, en contract, een leuk huis en misschien later een boompje en een beestje. Op papier leek het een goed plan. In de praktijk zat het vanaf het begin al niet lekker, vertelt ze terugblikkend. Dat ze zelfs niet voor de lol even met haar schaatsen op het ijs stond, was al een veeg teken. “Dat kon ik niet. Dat deed gewoon te veel pijn.”

Vorig jaar, tijdens het WK in Montreal, kon ze dat gevoel niet meer onderdrukken. “Daar stond ik dan, op die belangrijke plek te kijken hoe mijn voormalige teamgenoten presteerden. Zij op het ijs, ik aan de kant. Toen wist ik het zeker: Ik had daar ook moeten staan. Waar ben ik eigenlijk mee bezig?”

Maar hoe ga je terug naar iets dat je zelf hebt afgesloten? “Dat heeft zoveel gevolgen, het was bijna niet te overzien. Maar ik wist inmiddels dat ik ook na twee seizoenen als manager nooit helemaal op mijn plek zat. Ik was niet gelukkig meer. Dat kun je misschien pas echt zeggen als je erop terugkijkt. Ik weet hoe ik me de laatste maanden weer voel. Ik ben gelukkig. Ik heb mijn plek in het leven gevonden.”

Kunstschaatsen verleerd

Ze koos vorig jaar opnieuw voor het kunstschaatsen. Ze gaf haar baan, inkomen en uitgestippelde toekomst op. “Die keuze heb ik met mijn hart gemaakt, niet met mijn ‘brains’.” Want garanties had ze niet. Ze had geen idee of het haar weer zou lukken om haar oude niveau te halen. In september begon ze met haar eerste training, met een nieuwe coach, oud-rijder Thomas Kennes. Eerst nog onwennig. “Het is blijkbaar niet als fietsen. Mijn lichaam was het kunstschaatsen toch verleerd. Het was een struggle. De makkelijkste sprongen waren nu moeilijk. Mijn snelheid, alles was ik kwijt. Maar diep van binnen wist ik dat ik met de juiste persoon naast me het er toch weer uit zou krijgen. Al was het misschien ook gewoon pure wilskracht. Zo van, ik heb hiervoor gekozen, dus ik ga het doen ook.”

Verlies moeder

Dat ze haar zekere bestaan op het spel zette, had ook te maken met het plotselinge overlijden van haar moeder in 2023. “Het ging zo snel. Dinsdag kreeg ze te horen dat ze uitgezaaide kanker had, die maandag erop was ze overleden. Het leven kan ineens over zijn. Dat besef maakte dat ik ook over mijn eigen leven ging nadenken. Doe ik nu wat ik echt graag wil doen? Er zijn genoeg mensen die me voor gek hebben verklaard, die zeiden dat ik van een koude kermis zou thuiskomen als ik het weer zou proberen. Maar dan zou ik maar falen. En wat is falen eigenlijk? Je doelen en je hart volgen is toch een doel in het leven? Ik besloot niet te gaan voor een ‘wat als..’. Dat wil niet zeggen dat het makkelijk was. Risico’s nemen is eng. Ik zat ergens ook vast in wat comfortabel voelt. Maar ik heb ervaren dat een risico ook kan zorgen voor de mooiste momenten.”

Bizar

Ze heeft geen seconde spijt, vertelt ze. Zelfs als het nu zou stoppen, was het het allemaal waard. “Ik presteer nu beter dan ooit. Beter dan toen ik op mijn best was voordat ik was gestopt. Hiervoor liet ik het op trainingen wel zien, maar kwam het er tijdens wedstrijden nooit helemaal uit. Nu wel. Ik schaats persoonlijke records en heb me binnen een paar maanden voor het EK weten te plaatsen. Bizar is het, echt bizar.”

Hoe dat komt? “Ik denk omdat ik nu echt voor honderd procent voor kunstschaatsen kies. Ik heb er dingen voor opgeofferd, alles aan de kant gezet voor deze droom. Hiervoor deed ik het omdat het zo was gegroeid. Mijn moeder en mijn zus zaten erop, dus ik ook. Ik had talent, ging ermee door, kwam steeds verder, werd Nederlands kampioen, toen weer. Ik had wel steeds doelen, maar nu voelt de keuze veel bewuster.”

Dat ze deze nieuwe fase van haar carrière zonder haar moeder doet, is niet makkelijk. Niki: “Misschien heel stom, maar ik voel me er schuldig over tegenover haar. Zij heeft vooral meegemaakt dat het steeds niet helemaal lukte. Nu ik eindelijk wel de vruchten kan plukken van alle training, kan ze dat niet meemaken. Terwijl ze zo belangrijk voor me was, ook in het schaatsen. We deden dit echt samen. Toen ik vorig jaar hoorde dat ik voor het EK geplaatst was, vond ik dat een moeilijk moment. Ik had het zo graag met haar willen delen.”

Schaatsen als rouwtherapie

“Ik weet dat ze supertrots op me is, ook op de keuze die ik nu heb gemaakt. Op het ijs is het ook waar ik haar het meeste voel. Dat is de plek waar ik de meeste connectie met haar heb. Schaatsen is een soort rouwtherapie voor me. Met muziek in de oren schaatsen werkt voor mij therapeutisch. Op het EK schaats ik de lange kür op muziek die ook gespeeld werd bij de crematie van mijn moeder. Het nummer Now We Are Free uit de film Gladiator. Of dat niet te confronterend is of afleidt? “Nee, ik vind het een mooie manier om me bij haar te voelen. De muziek geeft me energie.”

Niki is vast van plan nog veel uit haar carrière te halen. Ze ziet de route voor zich: eerst het EK, dan het WK en volgend jaar de Olympische Spelen. “Waarom niet? Ik ben dit niet gaan doen zonder grote doelen. Waarom laag inzetten? Dat vind ik slap. Ik weet zeker dat mijn moeder ook zou willen dat ik niet bij de pakken neerzit. Ik wil haar laten zien dat ik ook het ergste dat kan gebeuren aankan.”