Arianne Hartono: “Ik ben niet mijn eigen psycholoog”

Als topsporter weet je dat er nog een tweede carrière komt na je topsportleven. Arianne Hartono (27) dacht daar al vroeg over na en studeerde psychologie in de Verenigde Staten, voor ze professioneel tennisster werd.

Als jong tennistalent hoefde Arianne Hartono haar voorbeelden niet ver te zoeken. Haar oom Deddy Tedjamukti, tante Lukky Tedjamukti en nicht Nadia Ravita hadden namens Indonesië al meegedraaid in het internationale circuit. Toen Arianne in 2014 Nederlands juniorenkampioen werd, leek een bestaan als professional een logische vervolgstap. Maar in plaats daarvan verhuisde de toen 18-jarige Meppelse naar de Verenigde Staten. Daar combineerde ze een studie aan de Universiteit van Mississippi met college-tennis.

“In het laatste jaar van mijn middelbare school kwam inderdaad die keuze”, vertelt Arianne. “Wil ik nu al professioneel gaan tennissen of wil ik toch even een tussenstap nemen en meer aan mezelf gaan werken? Ik vond mezelf toen nog te jong om al de wereld rond te reizen in mijn eentje en al die toernooien af te gaan. Studeren in Amerika is natuurlijk ook best een grote stap, maar ik was daar niet in mijn eentje. Ik had een begeleidingsteam en ik ging gewoon naar school waar ik genoeg leerlingen om me heen had. Dus ik was nooit alleen.”

Deuren open houden
Ze koos voor een studie psychologie. “Uiteraard uit interesse, maar nog meer omdat ik daarmee na mijn tenniscarrière nog alle kanten op kan. Om zo zoveel mogelijk deuren open te houden. Ik was er nog niet over uit wat ik na mijn tenniscarrière wilde doen. Met psychologie kan ik eventueel nog de medische of klinische kant op, maar ik kan ook naar het bedrijfsleven.”

Arianne studeerde vier jaar in Oxford/Mississippi, niet te verwarren met de Engelse universiteitsstad met dezelfde naam. Daarna werd ze alsnog professional. “In de vier jaar dat ik in Amerika ben geweest, heb ik veel aan mezelf gewerkt. Als tweeëntwintigjarige voelde ik me veel capabeler om de wereld af te reizen. Als achttienjarige ben je nog hartstikke jong. Je hebt nog niet zoveel van de wereld gezien en niet zoveel meegemaakt."

"Het enige wat ik kende was tennis en mijn omgeving, om het zo maar te zeggen. En mijn omgeving was Meppel en omstreken. Off all places, haha. Ik merkte dat ik als persoon nog veel meer moest groeien en uitbloeien tot de persoon die ik nu ben.”

Plan B
De tijd in de VS omschrijft ze als ‘een druk leven’. “Naast dat ik een vol tennisschema had, had ik ook colleges tussendoor. Maar het was zeker te doen. Sport leeft heel erg in Amerika. De professoren waren heel accommoderend richting de sporters. Je had allemaal verschillende sporten: American football, honkbal je had zwemmen, voetbal. Ik denk dat dertig procent van de hele school sporter was. We hadden alle mogelijkheden en faciliteiten om dat te combineren. Alles werd goed geregeld daar.”

“Of ik niet bang was dat mijn studie ten koste ging van het tennis, dat ik een achterstand zou oplopen? Natuurlijk. Maar ik ging daar met de intentie heen dat mijn studie ook van belang was. Ik vond het belangrijk dat ik mijn bachelor zou halen zodat ik een plan B had als het tennis in duigen zou vallen. Je kunt geblesseerd raken en nooit meer spelen. Je moet toch vooruit denken.”

“Voor mij was dit heel logisch, maar het klopt dat dit in de topsport een ongebruikelijke weg is. Er zijn niet veel mensen die dit hebben gedaan. Ik kijk nog steeds met heel veel trots en heel veel vreugde terug op mijn tijd daar. Als ik het over moest doen, dan zou ik het zo weer doen.”

US Open
In haar laatste jaar in de Verenigde Staten won ze het enkelspel van de NCAA, de National Collegiate Athletic Association. “Dat is de grootste divisie waar je kan spelen”, licht ze toe. “Je zou het een nationaal kampioenschap kunnen noemen voor college-tennis. Als ik Amerikaan was geweest, dan had ik voor die overwinning een wildcard gekregen voor de US Open. Die kreeg ik niet omdat ik Nederlander ben, maar het geeft wel aan dat het een prestigieus toernooi is.”

Die droom om mee te doen aan het toernooi in New York heeft ze als professional inmiddels waargemaakt. Datzelfde geldt voor de Australian Open, Wimbledon en Roland Garros. “Ik heb alle grand slams twee keer mogen spelen”, zegt ze. “In die zin bevestigt dat wel dat ik de goede keuze hebt gemaakt. Ik heb een andere weg gevolgd dan de meeste speelsters, maar het heeft me zeker goed gedaan. Ik denk dat ik heel blij mag zijn met waar ik nu ben en met wat ik heb gedaan de afgelopen tien jaar.”

Psyche
Arianne studeerde cum laude af als psycholoog. De logische vervolgvraag is of ze daar profijt van heeft in het tennis. “Hoe graag ik ook zou willen dat dat mij op de baan helpt, ik ben nog steeds mens”, lacht ze. “Dus wat dat betreft ben ik niet immuun voor het menselijke falen en het falen van de psyche.”

“Het is niet zo dat ik op een setpoint of een matchpoint bij mezelf het stressniveau omlaag kan brengen. Ik weet wel wat de tools daarvoor zijn, maar om dat dan weer In de praktijk toe te passen is hartstikke lastig. Nee, ik ben niet mijn eigen psycholoog. Ik heb een team om me heen en daarbij zitten ook mensen bij wie ik voor mentale dingen terechtkan, zoals mijn coach of mijn fysieke trainer. Dus er is genoeg hulp.”

“Maar als iemand anders met mij wil praten dan kan dat natuurlijk. Dat gebeurt ook wel. Omdat ik nu al een tijdje op de Tour speel, zijn er genoeg andere speelsters waar ik goed contact mee heb. Er zijn best wel wat meiden die ook tegen dingen aanlopen. Tijdens het spel, maar ook buiten de baan. Dan probeer ik zo goed mogelijk advies te geven.”

Je zou zeggen dat de rol van sportpsycholoog na haar carrière perfect bij haar zou passen. Maar die beslissing heeft Arianne nog even geparkeerd. “Als ik dat zou willen, dan zou ik me daar zeker in kunnen specialiseren. Maar nu kijk ik gewoon heel erg uit naar volgend jaar en het aankomende seizoen. Wat dat betreft ben ik nog niet klaar met tennis.”