Kira Toussaint: ‘Hoe cool is het dat je moeder olympisch kampioen is?’

Zesendertig jaar geleden werd Jolanda de Rover in Los Angeles olympisch kampioen op de 200 meter rugslag. Ze heeft de goede zwemgenen doorgegeven aan haar dochter Kira Toussaint. Zij bereidt zich voor op de Spelen van Tokio. Op Jolanda’s gouden dag een dialoog tussen moeder en dochter. “Ik wilde nooit luisteren naar jou als coach.”

Kira, wat is jouw eerste herinnering aan de verhalen van de carrière van je moeder? 
Kira: "Ik denk dat het al op de basisschool was. Toen deed ik al aan zwemmen en kreeg ik steeds de vraag van de juffen en meesters: ga je je moeder achterna?" 

Jolanda: "Vlak voor de Spelen van Sydney, in 2000, werd ik geïnterviewd omdat ik de laatste olympisch zwemkampioen was. Ze kwamen ‘s ochtends al heel vroeg filmen. Toen kwam jij en je zus erbij zitten. Met z’n tweetjes in pyjama." 

Kira: "Wat toevallig! Dit verhaal heb ik vandaag nog aan iemand verteld. Het belangrijkste wat me is bijgebleven van vroeger is toch die vervelende vraag. Ga je je moeder achterna? Ik kon het niet meer aanhoren. Een tijdje heb ik dat heel vervelend gevonden. Want ja, ik bedoel, ze is olympisch kampioen. Hoeveel mensen worden nou olympisch kampioen? Ik wilde graag mijn eigen persoon zijn." 

Jolanda: "Jij wilde ook niet dat ik prijzen uitdeelde. Later vond je dat wel leuk, maar niet in de jeugd. Dus dat deed ik ook niet. De zwembond vroeg het vaak, maar dan zei ik altijd: niet bij de nummers van Kira." 

Kira: "Ik wilde ook nooit luisteren naar jou als zwemcoach. Toen ik heel jong was, ging mama training geven bij mijn club De Futen. Ik wilde niet naar haar luisteren en wilde niet bij haar in de groep." 

Jolanda: "Ik snap dat wel. Ouders weten er normaal gesproken niet zo veel van. Weet jij veel dat ik er wel iets vanaf wist." 

Toch ben je gewoon gaan zwemmen. Was dat heel normaal? 
Kira: "Als baby ging ik al mee met mama naar het zwembad waar zij werkte. Dus ja dan rol je er wel in." 

Jolanda: "Ik heb echt mijn best gedaan om haar iets anders te laten doen. Je hebt judo gedaan, dansen, waterpolo, atletiek." 

Kira: "Ik heb zelfs een keer een circusles gedaan. Maar ik was gewoon het beste in het water. Ik moest kiezen tussen waterpolo en zwemmen, want ik zat bij beide sporten in de nationale juniorenselectie. Na een interland tegen Spanje zat ik helemaal onder de krassen en ik vond dat helemaal niks." 

Jolanda: "Jij wist ook wel dat je alleen bij het waterpoloteam zat omdat je heel hard kon gooien en zwemmen." 

Kira. "Ja, ik weet nog wel een keer dat ik helemaal alleen was weg gezwommen en had gescoord. Werden ze daarna boos op mij. Ik dacht: de bal zit toch in het doel, wat maakt het daarna uit?" 

Hoe was de rol van je moeder in het begin, bemoeide ze zich met de trainingen? 
Kira: "Nee, helemaal niet. Ze zei al snel: ik ben je moeder, je coach is je coach. Ze vroeg wel wat de coach allemaal had gezegd, maar oordelen deed ze nooit. Bij welke coach dan ook, ze nam altijd de rol van ouder aan." 

Jolanda: "Bij De Futen was dat het moeilijkst, omdat ik toen heel vaak coach bij de wedstrijden was. Dat vond je toen het ergst." 

Kira: "Ik weet nog wel dat er nieuwsartikelen over mij kwamen en er altijd 'de dochter van' stond. Dat vond ik als kind erg stom. Natuurlijk wil ik hetzelfde worden als mijn moeder, maar ik ben wel mijn eigen persoon. Ik wil olympisch kampioen worden. Dat schreef ik ook altijd op de basisschool. Op een briefje moest ik opschrijven wat ik later wilde worden en ik schreef altijd olympisch kampioen op." 

Wanneer was je dochter voor het eerst geïnteresseerd in jouw zwemloopbaan en olympische prestaties? 
Jolanda: "Dat was al snel, al sprak ik er vanuit mezelf niet veel over. Je hebt een keer een spreekbeurt over de Spelen gehouden. Toen heb je mijn medailles meegenomen en ben ik mee geweest. Anders was je die medailles nog kwijtgeraakt.” 

Kira: "Toen ik was ouder werd heb je wel veel verhalen verteld. Dat het bij de Spelen in Moskou in 1980 heel koud en sober was en in 1984 in Los Angeles was er veel meer aandacht en was alles groter." 

Ben je een andere zwemster dan je moeder? 
Kira: "Ja we zijn totaal verschillend. Ik hoor al sinds ik op de basisschool zat de vraag: ga je je moeder achterna? Dat vond ik vroeger wel vervelend. Mijn moeder en ik hebben een heel andere lichaamsbouw. Zij was lang en heel slank en ik ben juist klein en heel explosief. Dat was jij toch helemaal niet?" 

Jolanda: "Ik zwom ook de 200 meter en zij de 50 en 100." 

Kira: "Ik ben nu wel sneller dan jij ooit was op de 200." 

Jolanda: "Eindelijk hè. Dat was nog wel een dingetje." 

Kira: "Bij de wereldbeker in oktober vorig jaar in Berlijn lukte het mij. Ik zwom daar een persoonlijk record op de 100 rug en had mij ook ingeschreven voor de 200 rug en de 100 vrij. Dus ik dacht: laat ik ook eens de 200 proberen en harder zwemmen dan mama. Heel vaak heb ik dat al geprobeerd met die gedachte en nu lukte het eindelijk." 

Jolanda: "Ze belde echt meteen, dat was wel grappig. Ik had het al gezien." 

Kira: "Ik vind de 200 stiekem ook niet zo heel leuk. Mijn lichaam is perfect gebouwd voor 75 meter. Ga aan Usain Bolt vragen of hij even de 800 meter kan lopen. Nou daar wordt hij ook niet blij van." 

Lijken jullie verder op elkaar, buiten de sport om?
Kira: "Ik denk het ook niet eigenlijk. Ik ben zelf heel druk en mijn ouders zijn heel rustig."

Jolanda: "Er is een foutje gemaakt ergens, haha."

Kira: "Ik ben extravert en zij introvert. We zijn dus wel anders. Ik heb ook best vaak moeite gehad met goed focus houden voor de races. Daar heb ik veel op geoefend en heeft mijn moeder mij mee geholpen."

Jolanda: "De sport is natuurlijk ook ontzettend veranderd. Wat jij nu allemaal aan krachttraining doet, dat heb ik nooit gedaan. Ik kon toevallig een beetje zwemmen en vond krachtoefeningen ook niet leuk. Tegenwoordig kom je zonder krachttraining nergens."

Kira: "Iedereen doet aan kracht, je moet wel."

Jolanda: "Ik zwom in de tijd dat je wist dat je niet Europees kampioen kon worden want we hadden twee Oost-Duitsers. Dat is tegenwoordig wel beter. Het doping is er wel een beetje uit."

De Oost-Duitsers mochten niet meedoen aan de Spelen in 1984 en prompt won jij. Had je ook gewonnen als zij er bij waren geweest?
Jolanda: "Dat blijft altijd de grote vraag. Dat weet je gewoon niet. En wellicht had ik veel meer medailles gewonnen op de kampioenschappen als zij niet overal meededen. Ze gaan de medailles natuurlijk niet meer rectificeren nu. Heeft toch geen waarde meer?"

Kira: "Hoezo niet? Ik zou zo'n gouden medaille wel willen."

Jolanda: "Ik heb ooit goud gewonnen. Dus dan is het misschien voor mij minder belangrijk dan voor iemand anders."

In coronatijden besef je des te meer hoe belangrijk familie is. Hoe is de band tussen jullie?
Kira: "Ik denk dat we een goede band hebben. We hebben veel contact, maar niet dagelijks. Jij was de eerste die ik belde toen ik die brief van de positieve dopingtest kreeg."

Jolanda: "Ik wist het al want ik had het gehoord van je coach. Het was heel gek dat je gebeld wordt door de coach van je dochter die 24 is. Dan weet je dat er iets mis is. Dit had ik nooit aan zien komen."

Heeft die periode tijdens de dopingbeschuldiging jullie band gesterkt?
Jolanda: "Het was wel een hele moeilijke periode."

Kira: "Ik was er heel emotioneel onder. Ik wist ook niet zo goed wat er allemaal ging gebeuren."

Jolanda: "Ik ben hier wel vaak langsgekomen om te zorgen dat je je dingen bleef doen."

Kira: "Het was een hele moeilijke tijd en daar heb je mij wel doorheen geholpen. Er kwam zoveel op mij af. Advocaten en weet ik veel wat. Het was heel vaak dat ik even belde om een update te geven en dan kon ik een uur later weer bellen met nieuws. Voor jou was het ook een heftige periode."

Jolanda: "Ik weet nog dat voordat jij het persbericht eruit stuurde ik al mijn collega’s bij elkaar riep om het tegen hen te vertellen. Je gelooft het gewoon niet."

Kira: "Het zal vast vaker gebeurd zijn maar niemand heeft het nog kunnen bewijzen dat het ook echt een fout was. Jij geloofde mij gelukkig meteen. Het was voor jou ook moeilijker geweest als het anabolen waren geweest."

Jolanda: "Ook dan weet je niet zeker of je het via je eten binnen hebt gekregen in China, maar dan ben je wel meteen klaar. Wij hadden er ook nog nooit van gehoord."

Kira: "Het eerste wat ik deed was googelen wat het was. Het was een medicatie die ooit in twee eerdere Japanse zaken was voorgekomen. Het was allemaal heel onlogisch. Gelukkig geloofden de mensen om mij heen mij. Ik heb toen heel veel contact gehad met jou en ik merkte dat ik altijd op jou terug kan vallen. Vlak nadat ik het nieuws had gekregen stond in de media dat ik ziek was. Jij wilde toen uit eten gaan. Doe maar niet, zei ik. Ik was heel bang om op openbare plekken te komen. Mensen vroegen aan mij of ik kanker had. We hebben toen heel veel dingen samen gedaan. Dat was wel fijn. En natuurlijk kwam jij hier af en toe om de boel op te ruimen."

Kira, hoe draagt jouw moeder verder bij aan jouw carrière?
Kira: "Toen ik heel jong was als inspiratie. Hoe cool is het dat je moeder olympisch kampioen is? Daarnaast ook een stukje begeleiding. Welke keuze ga je maken? Ze heeft altijd achter mij gestaan. Maar nu wil ik wel mijn eigen persoon zijn. Niet meer de dochter van. Ik weet nog goed dat Femke Heemskerk mij in 2017 een screenshot van een artikel stuurde. Voor het eerst was er een artikel waarin eerst mijn eigen naam stond en pas veel later in het stuk dat ik de dochter van Jolanda de Rover was. Ik wil nu mijn eigen prestaties zwemmen en mijn doelstelling was de finale zwemmen in Tokio. Nu met een jaar extra, wie weet wat ik kan. Mijn doel is nu een medaille halen."

Jolanda: "Ik probeer overal bij te zijn. Ik ben echt een liefhebber en naar mijn dochter kijk ik natuurlijk graag. Ik was klaar om naar de Spelen te gaan en we waren al bezig met de tickets voor Tokio. Nu het een jaar is uitgesteld en met het coronavirus wordt het een stuk lastiger maar uiteraard wil ik er bij zijn."