Barbara van Bergen over de gevaren van het zitskiën: ‘Pas beneden voel ik hoe hard ik ben gegaan’

Met snelheden boven de 100 kilometer per uur op haar zitski, neemt Barbara van Bergen bewust het risico op ernstige blessures. “Als ik ben gevallen, steek ik meteen mijn hand op. Dan weten mijn ouders dat ik oké ben.”

Techniek, controle, ervaring én omgaan met snelheid en angst: het hoort allemaal bij haar sport. Barbara legt uit: “Het is niet dat ik continu met die angst bezig ben, maar voor de eerste speedwedstrijd van het seizoen ben ik altijd zenuwachtig. Dan betrap ik mezelf erop dat ik me afvraag of ik het nog wel kan. Het helpt om dat gewoon maar uit te spreken. Die angst mag er ook zijn. Maar ik weet: als ik ga, ga ik er vol voor. Dan is de twijfel weg. Je kunt dit namelijk niet half doen. Eenmaal beneden voel ik pas hoe hard ik ben gegaan. De adrenaline giert dan door mijn lijf en ik ben bekaf. Door de g-krachten op mijn lichaam, de inspanning van het skiën, en toch ook door de spanning.”

Indrukwekkende lijst blessures 

Juist dat maakt haar sport zo mooi, vertelt de zitskiester uit Capelle aan den IJssel, net als de kick achteraf. Een beetje te vergelijken met het effect van een achtbaan, zegt ze. De risico’s – zoals over de kop slaan met 100 kilometer per uur – wegen voor haar niet op tegen het geluk dat de sport haar brengt. En dat zegt wat, gezien de indrukwekkende lijst blessures die ze op haar naam heeft staan. Desgevraagd somt ze op: twee zware hersenschuddingen, twee gebroken sleutelbenen, diverse gescheurde pezen, kneuzingen – “o ja, ook nog een gebroken neus, mijn hele gezicht was wekenlang blauw.’" 

Ik weet dondersgoed wat er kan gebeuren,” zegt ze. “Ik zie het ook bij andere zitskiërs: als je met een zitski onderuitgaat, is er geen houden aan. Je hoofd en schouders lopen dan het meeste risico. Je komt bij een val toch vaak anders terecht dan wanneer je staand skiet.”

Barbara weet waar ze het over heeft. Ze stond als driejarige al op ski’s, later op een snowboard en op een wakeboard. “Ik vond het altijd al tof om gekke dingen uit te proberen, op obstakels in de bergen of op het water. Grenzen verleggen, trucs leren, nieuwe werelden ontdekken. Ik weet niet of ik minder angst ken dan anderen. Het is bij mij zo geleidelijk gegaan. Met de paplepel ingegoten.”

Ongeluk

Na een motorongeluk in 2006, waarbij ze een dwarslaesie opliep, was er voor Barbara geen discussie: ze zou weer gaan skiën. “Binnen een jaar na mijn revalidatie was ik weer in de bergen, voor het eerst met een zitski. Ik dacht: mooi niet dat mijn familie en vrienden zonder mij op vakantie gaan.”

Op haar zitski ervaart ze opnieuw het vrije gevoel dat ze kende van haar eerdere ski- en snowboardvakanties. Elk jaar is ze minstens één of twee keer in de bergen te vinden. Toch ligt haar focus in eerste instantie bij een andere sport: rolstoelbasketbal. Met het Nederlands team wint ze in 2012 en 2016 brons op de Paralympische Spelen. In die periode zet de paralympische wintersport in Nederland ook flinke stappen vooruit en dat maakt een nieuwe ambitie bij Barbara los. En wanneer ze haar basketbalcarrière in 2016 beëndigt, begint ze aan een nieuw avontuur: ze wil ontdekken of ze ook succesvol kan zijn op de Winterspelen.

In 2022 neemt ze deel aan de Paralympische Winterspelen in Beijing. Op het onderdeel super-G eindigt ze als vierde. Nu is ze vastberaden om in Milaan- Cortina 2026 een medaille te winnen. Daarmee zou ze geschiedenis schrijven als de eerste Nederlandse paralympiër die zowel op de Zomer- als Winterspelen een medaille behaalt. Maar zover is het nog niet. Eerst moet ze zich zien te kwalificeren voor het WK 2025, waar ze een van de eerste tickets voor de Spelen kan bemachtigen.

Grenzen 

Als je het leven van Barbara in vogelvlucht bekijkt, zou je je kunnen afvragen of er een grens is aan hoeveel risico’s ze nog bereid is te nemen. Zelf heeft ze daar een duidelijk antwoord op. Ja, ze kent de gevaren van het skiën en ja, ze heeft haar grenzen. Zo is ze gestopt met de slalom. “Elke keer die palen tegen mijn hoofd, dat wil ik niet meer. Ik wil niet vroegtijdig dement worden.”

De blessures die ze bij de andere ski-disciplines, de afdaling, super-G en de reuzenslalom oploopt, neemt ze voor lief. “Toen mijn arm na het breken van mijn sleutelbeen tijdens een training in een mitella hing, zat ik thuis vast. Dat was niet fijn. Het is niet handig om in een rolstoel maar één functionerende arm te hebben. Maar het ging elke dag beter. Elke dag kon ik weer met een iets zwaarder gewicht oefeningen doen. Daar zag ik dan ook weer de uitdaging in. En ik hou van deze sport en dit leven in de bergen. Dat weten mijn ouders en mijn vriend ook. Zij vragen mij niet te stoppen. Ze vinden het juist mooi om mij te volgen, live op wedstrijden of via een livestream. Al weet ik dat mijn ouders het ook spannend vinden. Daarom hebben we afgesproken: als ik val, steek ik meteen mijn hand op. Dan weten ze dat het goed is.”

“En stel, stel dat ik echt een keer minder goed uit een val kom en het is over, dan is dat maar zo. Dingen laten omdat het misschien ooit mis kan gaan? Nee. Niet leven met een rem erop. Ik bedoel, als je van een trap lazert kan je ook je nek breken.”